کد مطلب:161756 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:232
روایات و توجه به دوگانگی نگاه
توجه به چند فراز از روایات كه ناظر به این دو مقام است خالی از لطف نیست:
فضل بن شاذان از داودبن كثیر نقل می كند كه گفت خدمت امام صادق (ع) عرض كردم:«أنتم الصلاةفی كتاب اللَّه عز و جل و أنتم الزكاة و أنتم الحج؟» آیا منظور از نماز و زكات و حج در قرآن شما هستید؟ حضرت فرمود ای داود نمازی كه در كتاب خدا آمده،ما هستیم و روزه، ما هستیم و حج، ما هستیم،و شهر حرام،ما هستیم و بلد حرام ما هستیم.ما كعبه خداییم و ما وجه اللهیم كه خداوند فرموده فأینما تولو فثم وجه الله و ما آیات و بینات الهی هستیم. [1] .
باز در روایتی دیگر از فضل بن شاذان به اسنادش از امام صادق (ع) نقل می كند كه حضرت فرمود نحن اصل كل خیر و من فروعنا كل بر و من البر التوحید و الصلاة و الصیام و... [2] .
البته این روایات تأویلاتی دارد ولی اگر ظاهر آنها اخذ شود از مقام اثبات فاصله زیادی می گیرد.
یا در روایاتی از امام موسی بن جعفر (ع) نقل شده كه فرمودند ((ان الله جعل قلوب الائمة مورد لارادته فإذا شاء شیئا شاؤه و هو قوله و ما تشاؤن إلا ان یشاء الله)) خداوند دلهای ائمه معصومین(ع) را جایگاه اراده خویش قرار داده است. پس هرگاه او چیزی را بخواهد آنها نیز خواهند خواست. [3] .
و یا در یكی از دعاهای رجبیه كه منتسب به ناحیه مقدسه شده،آمده است: أللهم انی أسئلك بمعانی جمیع ما یدعوك به ولاة أمرك المأمون علی سرك المستبشرون بأمرك. الواصفون لقدرتك، المعلنون لعظمتك. أسئلك بما نطق فیهم من مشیتك فجعلتهم معادن لكلماتك و أركانا لتوحیدك و آیاتك و مقاماتك التی لا تعطیل لها فی كل مكان یعرفك بها من عرفك«لافرق بینك وبینها الا أنهم عبادك وخلقك». [4] .
مخصوصا توجه به جملات اخیر این دعای عارفانه حایز توجه است. و یا جملاتی در دعاهای دیگر در شأن و منزلت اعمه علیهم السَّلام آمده است همانند این فراز كه در دعای ائمه بقیع خوانده می شود«السَّلام علیكم یا خزان علم اللَّه و حفظه سره و تراجمه وحیه» [5] كه درك صحیح و عمیق این جملات به سادگی میسر نیست و حداقل فاصله ذاتی بسیاری كه میان معصوم و مردم وجود دارد، به خوبی آشكار می سازد.
فضل بن شاذان از داودبن كثیر نقل می كند كه گفت خدمت امام صادق (ع) عرض كردم:«أنتم الصلاةفی كتاب اللَّه عز و جل و أنتم الزكاة و أنتم الحج؟» آیا منظور از نماز و زكات و حج در قرآن شما هستید؟ حضرت فرمود ای داود نمازی كه در كتاب خدا آمده،ما هستیم و روزه، ما هستیم و حج، ما هستیم،و شهر حرام،ما هستیم و بلد حرام ما هستیم.ما كعبه خداییم و ما وجه اللهیم كه خداوند فرموده فأینما تولو فثم وجه الله و ما آیات و بینات الهی هستیم. [1] .
باز در روایتی دیگر از فضل بن شاذان به اسنادش از امام صادق (ع) نقل می كند كه حضرت فرمود نحن اصل كل خیر و من فروعنا كل بر و من البر التوحید و الصلاة و الصیام و... [2] .
البته این روایات تأویلاتی دارد ولی اگر ظاهر آنها اخذ شود از مقام اثبات فاصله زیادی می گیرد.
یا در روایاتی از امام موسی بن جعفر (ع) نقل شده كه فرمودند ((ان الله جعل قلوب الائمة مورد لارادته فإذا شاء شیئا شاؤه و هو قوله و ما تشاؤن إلا ان یشاء الله)) خداوند دلهای ائمه معصومین(ع) را جایگاه اراده خویش قرار داده است. پس هرگاه او چیزی را بخواهد آنها نیز خواهند خواست. [3] .
و یا در یكی از دعاهای رجبیه كه منتسب به ناحیه مقدسه شده،آمده است: أللهم انی أسئلك بمعانی جمیع ما یدعوك به ولاة أمرك المأمون علی سرك المستبشرون بأمرك. الواصفون لقدرتك، المعلنون لعظمتك. أسئلك بما نطق فیهم من مشیتك فجعلتهم معادن لكلماتك و أركانا لتوحیدك و آیاتك و مقاماتك التی لا تعطیل لها فی كل مكان یعرفك بها من عرفك«لافرق بینك وبینها الا أنهم عبادك وخلقك». [4] .
مخصوصا توجه به جملات اخیر این دعای عارفانه حایز توجه است. و یا جملاتی در دعاهای دیگر در شأن و منزلت اعمه علیهم السَّلام آمده است همانند این فراز كه در دعای ائمه بقیع خوانده می شود«السَّلام علیكم یا خزان علم اللَّه و حفظه سره و تراجمه وحیه» [5] كه درك صحیح و عمیق این جملات به سادگی میسر نیست و حداقل فاصله ذاتی بسیاری كه میان معصوم و مردم وجود دارد، به خوبی آشكار می سازد.
[1] ذاريات/56. بحارالانوار، مجلسي، ج 24، ص 303.
[2] ذاريات/56. همان،ج 24، ص 303.
[3] ذاريات/56. همان،ج 24، ص 305.
[4] ذاريات/56. المصابح،كفعمي،ص529.
[5] ذاريات/56. همان، ص 475.